Gmina Krzyżanów położona jest w północnej części województwa łódzkiego na granicy Mazowsza i Ziemi Łęczyckiej, w powiecie kutnowskim. Od północy graniczy z miastem Kutno, Gminą Kutno i Gminą Oporów, od zachodu z Gminą Kutno i Gminą Witonia, od wschodu z Gminą Bedlno, od południa z Gminą Piątek i Gminą Góra Św. Małgorzaty. Zlokalizowana jest w bliskiej odległości od dużych miast regionu łódzkiego: Kutno, Łowicz, Łęczyca, Głowno oraz Łódź.

Mapa powiatu kutnowskiego z wyszczególnieniem granic gminy Krzyżanów
Mapa powiatu kutnowskiego z wyszczególnieniem granic gminy Krzyżanów

Powierzchnia gminy wynosi 103,06 km², w tym: 88,2% to użytki rolne, 3,9% to lasy i grunty leśne, 4,1% stanowią grunty zabudowane i zurbanizowane, 0,4% grunty pod wodami, 3,4% zajmują pozostałe grunty (tj. nieużytki i tereny różne)

Struktura powierzchni gminy Krzyżanów
Struktura powierzchni gminy Krzyżanów

Przez teren gminy przepływają dwie rzeki tj. Bzura i Ochnia. W dolinie Bzury występują liczne kanały i rowy melioracyjne stanowiące uzupełnienie systemu nawadniania doliny. Rzeka Ochnia jest lewostronnym dopływem Bzury. W zachodniej części gminy przepływa ciek zwany Kanałem Strzegocińskim. Na terenie całej gminy znajduje się ponad 19 km odcinków uregulowanych rzek. Teren gminy jest równinny, płaski, w całości zajmują go gleby pyłowe, a w dolinie rzeki Bzury gleby posiadają profil torfowy.

Przez teren gminy przebiegają:

  • droga krajowa Nr 92 relacji Warszawa – Poznań,
  • droga wojewódzka nr  702 relacji Łódź – Kutno
  • przez północną część gminy magistrala kolejowa,
  • Autostrada A-1 (Autostrada Bursztynowa) wraz z węzłem drogowym w miejscowościach Kaszewy Dworne i Sokół.

Na terenie gminy zlokalizowana jest stacja redukcyjno – pomiarowa gazu I –ego stopnia.

Gmina Krzyżanów, to gmina typowo rolnicza, cechuje się dobrymi glebami (wskaźnik bonitacji 1.1).

Większość mieszkańców gminy prowadzi własne gospodarstwa rolne, choć wzrasta zainteresowanie zatrudnieniem poza rolnictwem, w szczególności osób młodych. Na terenie gminy na dzień 31.12.2023r. zarejestrowanych było 314 podmiotów gospodarczych, w tym: aktywnych 143, wykreślonych – 145, zawieszonych 21, prowadzonych wyłącznie w formie spółki cywilnej – 3.

Gmina Krzyżanów jest zwodociągowana w 99%.  Gmina posiada własną stację uzdatniania wody w m. Krzyżanów o wydajności 500m³/h oraz w m. Ktery o wydajności 350m³/dobę

Ścieki z terenu gminy trafiają do dwóch zmodernizowanych oczyszczalni ścieków w m. Łęki Kościelne i Ktery i Grupowej Oczyszczalni Ścieków w Kutnie.  Przepustowość oczyszczalni wynosi Q= 24m³/d każdej. Gmina posiada sieć kanalizacyjną o długości 1 km. Na terenie gminy znajduje się 555 przydomowych oczyszczalni ścieków.

Na terenie gminy zachowało się kilka interesujących obiektów zabytkowych. Na szczególną uwagę zasługują zabytkowe zespoły pałacowo-parkowe w Kterach, Krzyżanowie (obecnie siedziba Urzędu Gminy), Łękach Kościelnych. Przykładem architektury drewnianej jest dworek i kościół w Łękach Kościelnych. Dworek należy do typowych, drewnianych staropolskich rezydencji ziemiańskich. Jest budowlą konstrukcji zrębowej wzniesioną w drugiej połowie XVIII w., przebudowaną w XIX w. i odrestaurowaną w latach 60. XX w. Dwór jest usytuowany niezwykle malowniczo – na sztucznie usypanym wzniesieniu i otoczony fosą ze stawem. Wokół budowli rozciąga się obszerny park krajobrazowy z pierwszej poł. XIX stulecia. Zabytkowy drewniany kościół z końca XVII w. p.w. św. Marii Magdaleny został wzniesiony w 1775 roku. W wnętrzu świątyni znajduje się bogaty zespół osiemnastowiecznych barokowych ołtarzy z późniejszymi rzeźbami oraz utrzymane w tym stylu organy i ambona oraz chrzcielnica barokowa. Obok świątyni znajduje się murowana dzwonnica wzniesiona około połowy XIX stulecia oraz szereg nagrobków miejscowej i okolicznej szlachty. W Krzyżanowie można również zobaczyć pomnik ku czci poległych mieszkańców gminy w latach 1914–1921.

Na terenie Gminy Krzyżanów funkcjonują:

  1. Urząd Gminy Krzyżanów wraz z jednostkami organizacyjnymi gminy tj.:
    • Gminnym Ośrodkiem Kultury i Sportu w Krzyżanowie wraz z Gminną Biblioteką Publiczną,
    • Gminnym Ośrodkiem Pomocy Społecznej w Krzyżanowie,
    • Szkołą Podstawową im. Ireny Kosmowskiej w Kaszewach Dwornych,
    • Szkołą Podstawową im. prof. Władysława  Szafera w Kterach,
    • Szkołą Podstawową im. Kornela Makuszyńskiego w Krzyżanowie,
    • Publiczne Gminne Przedszkole w Krzyżanowie,
    • Publiczny Gminny Klub Dziecięcy „Pod bocianim skrzydłem” w Krzyżanowie.
  2. Urząd Pocztowy w Kutnie Filia w Krzyżanowie,
  3. NZOZ „Praktyka Rodzinna” w Krzyżanowie,
  4. Bank Spółdzielczy „Wspólna Praca” w Kutnie O/ Krzyżanów,
  5. Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Mieczysławowie,
  6. Jednostki Ochotniczych Straży Pożarnych w: Krzyżanowie, Kterach, Kaszewach Kościelnych, Młogoszynie, Siemienicach, Kucharach i Wałach.

Według danych Urzędu Gminy w Krzyżanowie na dzień 31 grudnia 2023 roku stan ludności  w Gminie zameldowanej na pobyt stały wynosił – 4070 mieszkańców.

Statystyka mieszkańców w/g wieku i płci

Wiek Mężczyzn Kobiet Ogółem
0-2 54 45 99
3 18 20 38
4-5 44 43 87
6 29 24 53
7 19 28 47
8-12 91 101 192
13-15 66 54 120
16-17 31 44 75
18 18 16 34
19-65* 1361  0 1361
19-60**  0 1111 1111
> 65*** 278 278
> 60****  0 575 575
Ogółem 2009 2061 4070

*Liczba mężczyzn w wieku produkcyjnym

**Liczba kobiet w wieku produkcyjnym

***Liczba mężczyzn w wieku emerytalnym

****Liczba kobiet w wieku emerytalnym

W 2023 roku  w rejestrze mieszkańców odnotowano – 44 zgony oraz 28 urodzeń.

Na dzień 31.12.2018r. w Powiatowym Urzędzie Pracy w Kutnie zarejestrowanych było 146 bezrobotnych, co stanowi  3,5% ogółu mieszkańców gminy.

Statystyka ludności w poszczególnych miejscowościach – zameldowanych na pobyt stały:

BRONY 53
GOLISZEW 55
JAGNIĄTKI 33
JULIANÓW 64
KASZEWY DWORNE 108
KASZEWY-KOLONIA 82
KASZEWY KOŚCIELNE 76
KASZEWY-SPÓJNIA 37
KASZEWY TARNOWSKIE 87
KONARY 97
KRZYŻANÓW 226
KRZYŻANÓWEK 132
KTERY 278
KUCHARY 158
ŁĘKI GÓRNE 53
ŁĘKI KOŚCIELNE 309
MALEWO 80
MARCINÓW 78
MICIN 52
MIECZYSŁAWÓW 99
MŁOGOSZYN 78
MORELE 3
NOWE KTERY 88
PAWŁOWICE 129
PSURZE 32
RÓŻANOWICE 71
RUSTÓW 148
RYBIE 80
SIEMIENICE 235
SIEMIENICZKI 38
SOKÓŁ 41
STEFANÓW 85
ŚWINIARY 15
UROCZYSKO LEŚNE 4
WAŁY A 36
WAŁY B 148
WIERZYKI 73
WŁADYSŁAWÓW 78
WOJCIECHOWICE DUŻE 67
WOJCIECHOWICE MAŁE 56
WYRĘBY SIEMIENICKIE 45
ZAWADY 183
ZIELENIEW 39
ZŁOTNIKI 69
ŻAKOWICE 72